Jury 24ste Euro-kartoenale Kruishoutem 'Toekomst van Mobiliteit'
Marilena Nardi
Marilena Nardi is dit jaar de voorzitter van onze jury.
Ze is tekenaar, illustrator en docent aan de Academie voor Schone Kunsten in Venetië. Zij tekende voor talrijke tijdschriften zoals Diario, Corriere della Sera, L'Antitempo, Il Fatto Quo-tidiano. Ze werkte of werkt nog steeds samen met Erbacce, Left, Cartoon Movement, Siné Madame, Siné Mensuel, Espoir en Le Monde. Sinds 15 september 2020 werkt ze regelmatig samen met de krant Domani onder leiding van Stefano Feltri.
Ze werd onder meer bekroond met de eerste prijs op de World Press Freedom Cartoon, Ottawa (in 2011 en 2022), de Forte dei Marmi prijs voor politieke satire (2013), de internationale persprijs op het 35e Internationale Salon van St-Just-le-Martel (2016) en de eerste prijs op onze 23e Euro-kartoenale Kruishouten (2021). In Caldas da Raínha Portugal won ze als eerste vrouw de World Press Cartoon (2018). Ze is lid van de netwerken Cartooning for Peace, United Sketches, France Cartoon en Librexpression/Libex.
En de persoon Marilena?
"In een cartoon zoek ik naar de beste combinatie tussen de grafische kwaliteit van de tekening en het idee dat door de tekening wordt uitgedrukt. 'Een tekening is een idee omgeven door een lijn'. Deze beschrijving komt niet van mij, maar ze drukt goed uit hoe de twee dingen, idee en uitvoering, samen moeten gaan.
Ik denk niet dat ik boodschappen heb om door te geven aan de volgende generaties. Maar ik heb wel dingen te zeggen tegen mijn tijdgenoten. Met mijn tekeningen probeer ik de aandacht te vestigen op zaken die ik belangrijk vind. Soms gaat het om een actueel thema, soms om meer universele thema's, zoals respect voor mensenrechten of minderheden. Ik pak deze zaken eerlijk en direct aan, neem een standpunt in en neem mijn verantwoordelijkheid.
Ik hou niet van tekeningen die in tweestrijd zijn (en dubbelzinnige kunstenaars), goed op de ene manier en ook op de tegenovergestelde manier (ik heb het vooral over satire, tekeningen die actuele kwesties behandelen). Sommige van mijn tekeningen hebben verschillende lagen. Ik geloof dat het de rol van de cartoonist is om als eerste te luisteren, om de politici en de machtigen te porren, om zich te richten op dingen die niet werken om ze te verbeteren.
De cartoonist, de perscartoonist, is niet echt een journalist (behalve in speciale gevallen) maar eerder een commentator en met zijn tekeningen kan hij heel vervelend zijn. Hij loopt soms enorme risico's, zoals bij het bloedbad in Charlie Hebdo, om het recht op vrije meningsuiting voor zichzelf en voor anderen te verdedigen. Censuur heeft altijd bestaan: zij varieert naar gelang van de wetten, de gebruiken en het democratisch karakter van een staat. Als de staat niet erg democratisch is, gaat het werk van een cartoonist juist over het verkrijgen van meer vrijheid voor zichzelf en voor alle anderen.
Wij leven in een tijdperk waarin beelden overheersen, maar mensen weten vaak niet hoe ze die moeten lezen en interpreteren. Cartoons zwerven over het web en verliezen de context waarin zij zijn gemaakt, om te worden gezien door mensen die niet dezelfde taal spreken of niet over genoeg culturele bagage beschikken om ze te ontcijferen. Ze worden gezien, maar niet begrepen.
Als er één ding is dat ik zou willen, afgezien van de butler..., zou ik willen dat mensen meer aandacht hadden, meer respect tonen, meer bereid zijn te begrijpen en te weten, en minder veroordelend zijn.
Tot slot, als ik een slogan zou moeten kiezen, zou ik zeggen dat elke poëtische daad ook een politieke daad is."
Saman Torabi
Saman Torabi werd geboren in 1981 in Teheran, Iran. Zijn artistiek parcours m.b.t. cartoon en karikatuur begon reeds als kind. Zijn werk werd voor het eerst gepubliceerd in het tijdschrift "Comic and Caricature" toen hij 13 jaar oud was. Hij voltooide zijn Master 'Restauratie en Behoud van Cultureel Erfgoed (M.A)' aan de Academie van Isfahan in 2008.
Daarna begon hij deel te nemen aan cartoon- en karikatuurfestivals en tentoonstellingen. Zijn eerste solotentoonstelling was in "Iran Cartoon House" in Teheran in 2011. Zijn internationale doorbraak kwam er toen hij in 2013 zijn eerste belangrijke prijs won op het internationale Cartoonfestival ‘Universal Tolerance’ in Noorwegen. Vandaag staat hij bekend als een van de beste cartoonisten ter wereld en heeft hij meer dan 30 prijzen gewonnen op een aantal prestigieuze festivals zoals Satyrykon in Polen (drie keer), Aydin Dogan in Turkije en een eervolle vermelding op de Euro-Kartoenale in Kruishoutem. Hij was ook jurylid in vele nationale en internationale cartoonwedstrijden. Torabi werkt ook als grafisch ontwerper van posters, logo's en boekomslagen.
Voor Saman Torabi is een cartoon een vorm van beeldende kunst en moet het de eigenschappen van een kunstwerk hebben, zoals een uitstekende tekenstijl en een goede compositie. In feite staan cartoons bekend als illustraties die kritische, hoopvolle, inspirerende, informatieve boodschappen bevatten die humoristisch of juist heel bits en somber kunnen worden weergegeven. Wat belangrijk is, is dat het het publiek raakt en dat het een gemeenschappelijke taal vormt, een communicatiemiddel voor iedereen.
"Naar mijn mening is een nieuw en ongerept idee het belangrijkste en moeten ideeën worden uitgevoerd met een methode en techniek die de boodschap op de beste manier kan overbrengen. Wanneer een nieuw idee en een geweldige artistieke techniek samenkomen, krijgen we een artistiek meesterwerk."
Een persoonlijke boodschap aan de wereld?
"In de huidige maatschappij zijn we getuige van zeer snelle veranderingen in technologie, de digitale wereld en industrieën. Bovendien is de mensheid in de 21e eeuw in vele delen van de wereld nog steeds verwikkeld in oorlog, velen zijn op de vlucht en er vallen massaal doden. Ook worden sommige landen bestuurd door autocratische leiders.
Ik hoop dat vrede en rust snel zullen terugkeren in het dagelijks leven en dat de technologie de mensen in de toekomst gemakkelijkere en betere levensomstandigheden zal kunnen bieden. Ook leven mensen in vele delen van de wereld in ongelijke sociale, economische en gezondheidsomstandigheden en worden velen van hen gedwongen te migreren en hun familie en woonplaats te verlaten. Ik hoop dat op een dag alle geografische, politieke en sociale grenzen zullen verdwijnen en alle mensen in dezelfde en gelijke omstandigheden zullen leven en dat raciale, culturele en religieuze verschillen het leven aantrekkelijker en de wereld kleurrijker zullen maken."
En een motto ?
"Mijn motto is het bevorderen van gelijkheid en vrede in de hele wereld."
Ronald Vanoystayen
Ronald is de stichter van de George Van Raemdonckkartoenale en van de International Humour in Art (IHA) te Boechout.
Een ervaren cartoonkenner die reeds deelnam aan verschillende jury's in binnen- en buitenland, en zelf ook vrijetijdscartoonist.
"Je kan mij van de oude stempel noemen, maar cartoons zijn voor mij nog altijd het best in zwart en wit, een simpele éénvoudige lijntekening."
Als jurylid vindt hij het belangrijk dat je in eer en geweten een keuze maakt en als jury samen tot een definitieve beslissing komt waar je 100% achter kan staan. "De keuze van de jury is volgens diegene die geen prijs ontvingen ook nooit de juiste keuze. En een andere jury zou misschien een andere keuze maken. Je kan ook nooit alle cartoons ter wereld gezien hebben en dus kan je niet uitsluiten dat het werk van je keuze geplagieerd is of al in de prijzen gevallen is."
In Kruishoutem verwacht Ronald een héél hoog niveau van cartoons, want ze worden wel in het Europees Cartoon Centrum tentoongesteld. "Elke cartoon zal dan ook mijn bijzondere aandacht krijgen", aldus Vanoystaeyen. Misschien geeft zijn scoutstotem 'Mijmerende panter' wel een mooi zicht op zijn persoonlijkheid.
En een laatste boodschap voor iedereen: "Humor is het eeuwige dat een borreltje drinkt met het tijdelijke" (Noldus Kee).
Nikola Hendrickx (IOA)
Nikola “IOA” Hendrickx werd geboren in 1982 in Dendermonde. Sinds 2012 woont hij in de carnavalsstad Aalst.
Hoewel hij afstudeerde als burgerlijk ingenieur aan de Koninklijke Militaire School, was tekenen en schilderen steeds een passie voor hem. Zijn passie voor cartoons begon in 2004, toen hij voor de eerste maal deelnam aan een cartoonwedstrijd. Sindsdien heeft hij prijzen behaald in België, Polen, Roemenië, Syrië, Frankrijk, Slovakije, Duitsland, Italië en China. In 2013 won hij de tweede prijs in het prestigieuze Cartoonfestival van Knokke-Heist. Op dit ogenblik maakt hij maandelijks een politieke prent voor het internationale magazine ‘Europe Diplomatic’.
Sinds enkele jaren legt hij zich vooral toe op illustraties voor prentenboeken waarvoor hij reeds samenwerkte met jeugdauteurs zoals Marc de Bel (“Prinses Pruilsnuit”, “Prins Oliebol”, “Kleine Pan”) en Mario De Koninck (“Maarten en de magie van de mantel”, “De prinses die alles had”). Met dit laatste boek won hij in 2018 de ‘LangZullenWeLezen’ trofee van de VRT. Op dit ogenblik werkt hij aan een nieuw prentenboek over oorlog en vrede in opdracht van Defensie.
En wie is Nikola als persoon?
"Ik ben een heel introvert persoon. Ik voel me dan ook het meest op mijn gemak in een rustige omgeving zonder teveel mensen rond me heen. In mijn atelier kan ik me dan ook volledig afsluiten van de buitenwereld en kan ik me volledig laten gaan in mijn eigen leefwereld. Tekenen brengt me niet zozeer tot rust, daarvoor ben ik te geconcentreerd bezig en is het meestal wel vermoeiend. Ik ben ook perfectionistisch en nooit honderd percent tevreden over mijn werk. Frustrerend soms, omdat je denkt 'dit of dat kon nog anders', maar wel steeds een uitdaging om de volgende keer nog beter te doen."
En als jurylid?
"Ik kijk naar drie elementen die voor mij zeker en vast in een goeie cartoon moeten zitten: een originele invalshoek, een mooie grafische uitwerking en het moet een emotie opwekken.Dat laatste kan een lach of een traan zijn. Cartoons die met de hand zijn getekend en ingekleurd hebben bij mij een streepje voor. Ze hebben meer karakter en je herkent uiteraard de persoonlijke touch van de artiest."
Waar hoop je op?
"Ik hoop om nog eens nieuw Belgisch talent tegen te komen. Ik zie bij de Belgische prijswinnaars steeds dezelfde namen terugkeren. Verdiend, uiteraard, maar ik ben er zeker van dat er in ons landje nog heel wat ander talent aanwezig is die internationaal potten kunnen breken. En ik hoop om ooit zelf nog eens te kunnen deelnemen aan de Euro-kartoenale en andere internationale cartoonwedstrijden. Wegens mijn huidige activiteiten vind ik daar jammer genoeg de tijd niet meer voor, maar ik mis het wel. Misschien las ik binnenkort wel eens een pauze in met de prentenboeken, zodat ik opnieuw enkele cartoonwedstrijden kan meepikken".
Een slagzin om mee af te sluiten?
"Cartoons zijn als eilanden in zeeën van tekst'. Ik keek als kind altijd al naar de cartoons in de kranten, zonder al die ellelange artikels te lezen. Een cartoon met een sterke boodschap hoeft ook geen uitleg en is sterker dan woorden."
Cécile Bertrand
"Ik heb schilderkunst gestudeerd te Saint Luc- Liège. In 1975 ging mijn proefschrift, ondanks de tegenkantingen, over perscartoons (de Schilderkunst werd toen immers met een grote S ... geschreven).
Na vele kinderboeken te hebben geschreven (Seuil, Nathan, Lothrop in New York, Agertoft in Denemarken, enz.), waagde ik me, na de val van de Berlijnse Muur, een gebeurtenis die me erg heeft aangegrepen, aan perscartoons.
Ik ben in januari 1990 begonnen bij Le Vif, daarna Plus Magazine, vervolgens Axelle (het tijdschrift van Vie Féminine - dat mij in staat stelt om al het goede dat ik van de positie van de vrouw vind te uiten!), Imagine, en sinds 21 mei 2005 La Libre, waar ik met mijn "poux" bijna 10 jaar redactioneel cartoonist ben geweest. Le Courrier International publiceert regelmatig mijn perscartoons. Le Monde heeft enkele van mijn tekeningen gepubliceerd, evenals Le Temps in Zwitserland.
Ik kreeg een eervolle vermelding op de PCP (voorloper van de PCB) in 1999 en de Grote Prjs PCB in 2007 en 2011. Ik ben lid van Cartooning for Peace... en ik werk al 2 jaar samen met Yannick Vancolen (die tegelijk met mij bij VIF/L'EXPRESS werkte) en we publiceren onder de naam "bert&VANCO" bert voor bertrand en VANCO voor Vancolen. Ik schilder, beeldhouw en fotografeer ook.
Ik zou mezelf als persoon beschrijven als een oxymore.Ik ben een luie werker, of een dappere lafaard, een getalenteerd meisje zonder talent, een bange vrijwilliger, een solidaire eenzaat, een geëngageerde vrije geest, een feministe dol op mannen, ik hou van het leven en haat het, ik ben een specialist in veralgemeningen...
Waarop let u vooral als jurylid?
Voor mij is een goede cartoon een geheel, het idee en de grafische elementen die er tegelijkertijd in zitten. Ik kan geen cartoon kiezen die deze twee criteria niet in zich draagt. Mijn maatstaf voor het idee is uiteraard dat het overeenstemt met het thema en dat het humor of reflectie teweegbrengt. Wat de grafische vormgeving betreft, sta ik open voor veel diversiteit, want dit is niet mijn eerste jury. Ik heb oog voor elk grafisch ontwerp voordat ik het terzijde leg!
Ik hoop dat de wedstrijd kan helpen nieuw, jonger talent te ontdekken, vooral jonge vrouwen, want we hebben nieuw bloed nodig en we moeten vrouwen aanmoedigen om deze hoofdzakelijk mannelijke wereld te "betreden". En in het algemeen hoop ik op een aangename verrassing door de wedstrijdkwaliteit van dit jaar."
Diego Herrera
YAYO is het pseudoniem van Diego Herrera. Beeldend kunstenaar en cartoonist geboren in 1961 in Colombia en woonachtig in Montreal Canada sinds 1987.
Hij maakt cartoons, illustraties en kinderboeken voor uitgevers in Canada, de Verenigde Staten van Amerika, Colombia en Frankrijk. In zijn eigen werk houdt hij ervan te vereenvoudigen en alleen het wezenlijke te behouden. Hij is ervan overtuigd dat een goede cartoon, een mooi beeld, je uiteindelijk tot een beter mens kan maken.
Yayo had persoonlijke en groepstentoonstellingen in Canada, Colombia, Europa, de Verenigde Staten, Mexico en Turkije. Zijn werk is wereldwijd bekroond, met onder andere de Grand Prix Porto Cartoon in Portugal, de Grand Prix The Golden Smile, in Belgrado en de Charles Biddle Award, in Quebec.
Als jurylid kijkt YAYO uit naar werken die dingen kunnen suggereren zonder onmiddellijk alles prijs te geven. Hij houdt van de kracht van de evocatie. Maar natuurlijk moeten alle esthetische elementen dat ondersteunen zodat de betovering werkt.
"Ik ben gefascineerd door eenvoudig en naïef oud speelgoed. Ze doen me dromen. Een kleine oude speelgoedtruck bijvoorbeeld roept de kindertijd en oude tijd op en doet je reizen in tijd en ruimte.
Een boodschap aan de wereld: ondanks de menselijke domheid bestaat er hoop en schoonheid. Ik hoop dat wij mensen van onze fouten leren en proberen meer respectvol met elkaar en met de natuur om kunnen gaan. In dit geval is respect een ander woord voor liefde.
Persoonlijke slogan: Ga door, stap voor stap."